Hội chứng chuyển hóa (MetS – Syndrome X)

Hội chứng chuyển hóa (MetS – Syndrome X)

1.      Định nghĩa

Hội chứng chuyển hóa là một yếu tố nguy cơ phức tạp phát sinh từ sự kháng insulin kết hợp với tích tụ lipid bất thường cũng như chức năng lipid rối loạn.

Đây là một yếu tố nguy cơ với bệnh mạch vành (CHD), tiểu đường, gan nhiễm mỡ, và ung thư.

Biểu hiện lâm sàng của MetS: THA, tăng đường huyết, giảm HDL-C, béo bụng.

2.      Chẩn đoán xác định:

BN có MetS khi có >3 trên 5 tình trạng sau

-          Đường huyết lúc đói ≥ 100mg/dL (hoặc đang dùng thuốc tăng đường huyết)

-          HA ≥ 130/85 (hoặc đang điều trị THA)

-          Triglycerides ≥150mg/dL (hoặc đang điều trị tăng lipid máu)

-          HDL-C <40mg/dL (nam) hoặc <50mg/dL (nữ) (hoặc đang điều trị HDL-C thấp)

-          Vòng eo ≥102cm (nam) hoặc ≥88cm (nữ)

                     Với châu Á, ≥90cm (nam) hoặc ≥80cm (nữ)

3.      Nguyên nhân

-          Di truyền

-          Ăn uống không kiêng khem

-          Kém vận động

4.      Bệnh sử:

-          Tăng thèm ăn, uống, tiểu nhiều => tăng đường huyết

-          Tiền căn: THA, rối loạn lipid máu, tăng đường huyết

-          Đau ngực, khó thở => biến chứng tim mạch

-          Thói quen ăn uống, sinh hoạt (ăn mặn, tập thể dục)

-          Hút thuốc

-          Tiền căn gia đình

-          Lược các cơ quan phát hiện vấn đề liên quan.

5.      Khám thực thể

-          HA tăng

-          Béo bụng

-          Dày lớp gai đen, rậm lông ở phụ nữ, bệnh thần kinh ngoại biên, bệnh võng mạc 

=>       C kháng insulin và tăng đường huyết/ĐTĐ

-          Xanthoma hoặc Xanthelasma => rối loạn lipid nặng

-          Âm thổi động mạch => nghi ngờ biến chứng tim mạch

6.      Biến chứng

-          Tại tim

o   Bệnh mạch vành

o   Loạn nhịp nhĩ

o   Suy tim

o   Hẹp chủ

o   Đột quỵ, thiếu máu cơ tim

-          Ngoài tim

o   Khó thở tắc nghẽn khi ngủ

o   Gan nhiễm mỡ

o   Tiểu đường

o   K vú

Comparison among 3 Clinical Measurements

Criteria for Clinical Diagnosis of Metabolic Syndrome

CLINICAL MEASURE	WHO1	ATP III2	AHA/NHLBI3
Waist Circumference		≥102 cm in men, ≥88 cm in women	Same as ATP III
BMI	BMI >30 kg/m2
Triglycerides	≥150 mg/dL	Same as WHO	Same as WHO
HDL-C	<35 mg/dL in men, <39 mg/dL in women	<40 mg/dL in men, <50 mg/dL in women	Same as ATP III
Blood Pressure	≥140/90 mm Hg	≥130/85 mm Hg	Same as ATP III
Glucose	IGT, IFG, or T2D	Fasting >110 mg/dL (IFG)	Fasting ≥100 mg/dL (IFG)
Insulin Resistance	YES	NO	NO
Microalbuminuria	YES	NO	NO
References: 1. Alberti KG, Zimmet PZ. Diabet Med 1998;15:539–553. 2. National Cholesterol Education Program (NCEP) Adult Treatment Panel III final report. Circulation 2002;106:3143–3421. 3. Grundy, SM, et al. Circulation 2005;112:2735–2752. Notes: WHO requires insulin resistance plus two additional risk factors for diagnosis; ATP III requires three of five risk factors for diagnosis. AHA/NHLBI recommends that triglycerides, HDL-C, and blood pressure should be considered abnormal when drug treatment is prescribed. Abbreviations: BMI=Body mass index; IGT=Impaired Glucose Tolerance; IFG=Impaired Fasting Glucose; T2D=Type 2 Diabetes Adapted from: Pizzi, R.,  Agreeing to Disagree: ADA, AHA Publish Opposing Views on Metabolic Syndrome, Clincal Laboratory News, January 2006 Volume 32, No. 1